Eerste e-bike Commuting Monitor volgt opkomst e-bike als serieus alternatief voor auto en OV
International Bike Group (IBG), moederbedrijf van Fietsenwinkel.nl (Benelux) en Hellorider (Scandinavië), maakt de allereerste bevindingen bekend van een continu-onderzoek dat het bedrijf in 2019 is gestart naar de rol die de elektrisch aangedreven fiets de komende jaren heeft in het pendelen van huis naar ons dagelijkse werk.
Dat de e-bike met meer dan 400.000 verkochte stuks aan een razendsnelle opmars onder consumenten bezig is toonden de landelijke verkoopcijfers in 2018 al aan. In 2019 zal dat aantal naar verwachting rond de 550.000 liggen. Inmiddels zijn bij Fietsenwinkel.nl al twee van de drie verkochte fietsen elektrisch aangedreven. De mate waarin de e-bike zich als een serieus woon-werk vervoersalternatief voor de auto en het OV ontwikkelt, is het belangrijkste speerpunt waar IBG zich op richt met de e-bike Commuting Monitor.
De monitor is opgebouwd uit samengesteld onderzoek waaronder een jaarlijks breed marktonderzoek (onder consumenten (2019) en later ook bedrijven (vanaf 2020)), enquêtes onder (straks) duizenden kopers van een e-bike - gericht op gebruiksintentie - en een vast onderzoekspanel, gericht op het volgen van effectief gebruik, de verschuivingen daarbinnen en de factoren die deze beïnvloeden. IBG is het eerste bedrijf dat op deze schaal de ontwikkelingen van het e-bikeforensisme, ofwel ‘e-bike commuting’, over een langere periode (longitudinaal) onderzoekt en de marktimpact volgt.
Hoe dichterbij, hoe populairder
Het eerste onderzoek dat deel uitmaakte van de e-bike Commuting Monitor betreft een onderzoek onder Nederlanders die een inkomen verdienen en in een straal van 5-50 km van hun werk wonen. Van hen bezit nu nog maar 28% een e-bike. Van deze groep gaat nu 14% naar het werk met de e-bike. Wanneer de woon-werkafstand kleiner wordt, dan stijgt dit percentage significant tot 19% (5-25 km) en zelfs 25% (5-15 km).
Gemiddeld is de e-bike commuter 46 jaar en 55% is vrouw. Circa 45% van de e-bikebezitters die op dit moment naar het werk forenzen is ouder dan 50 jaar, 25% bevindt zich in de leeftijdsgroep 35-50 jaar en 30% is tussen de 18-35 jaar. Interessant is de relatie tussen de woon-werkafstand en een positieve houding; hoe dichterbij hoe positiever (van 58% - <50km; 60% - <35 km; 64% - < 25 km tot 69% < 15 km).
Goede voornemens
In het tweede deel van de e-bike Commuting Monitor zegt ruim twee derde (71%) van de e-bikebezitters die recent bij Fietsenwinkel.nl een elektrische fiets aanschaften, en wonen in een straal van 5-50 km tot hun werk, de e-bike primair voor woon-werkverkeer te hebben gekocht. Wanneer de woon-werkafstand kleiner wordt, dan stijgt dit percentage significant tot 78% (5-25 km) en zelfs 80% (5-15 km).
Volgens Davy Louwers, CEO van IBG, bevestigen deze cijfers niet zozeer ‘of’ de e-bike een serieus woon-werk transportmiddel gaat worden, maar is de vraag ‘wanneer’ het effectieve gebruik doorbreekt en de e-bike de auto, bus of trein in zijn geheel of meerdere dagen per week gaat vervangen. “We staan aan de vooravond van een explosie van e-bike commuters. Natuurlijk wil de intentie om de e-bike voor woon-werkverkeer te gaan gebruiken nog niet zeggen dat bezitters dit ook (altijd) zullen doen. Het effectieve gebruik monitoren we nu dagelijks met een groeiend panel van e-bikebezitters die periodiek hun ervaringen met ons delen.”
Uit de onderzoeken blijkt dat die ervaringen van e-bikeforensen zeer positief zijn. Zo is 80% lyrisch (45%: ‘geweldig, ik kan het iedereen aanraden’; 35% ‘beter dan ik had gedacht’; slechts 3% geeft aan dat het toch wel wat tegenvalt). Wanneer ze de e-bike naar het werk in de praktijk uitproberen dan is de kans echt groot dat ze definitief zijn gewonnen voor het e-bikeforenzen. “Het is voor ons nu al aannemelijk te veronderstellen dat zeker de helft van de e-bikekopers op een afstand van 5-50 km, die aangeeft de e-bike vooral voor woon-werkverkeer te hebben gekocht, ook daadwerkelijk overgaat tot (regelmatig) e-bikeforenzen. Dat zou neerkomen op zo’n 35% en dat is een significante stijging ten opzichte van de 14% die we registreerden in het onderzoek”, aldus Louwers.
Duur in aanschaf, weinig hulp van werkgever
Ondanks de enorme populariteit en groei, met meer dan 400.000 verkochte e-bikes in 2018, gebruikt op dit moment nog slechts 4% van de Nederlanders die op 5-50 km van hun werk wonen een e-bike om naar het werk te gaan. Van die 4% werkt 70% in een straal tot 15 km van huis. Regen (62%), storm (43%) en afspraken buiten de deur (29%) zijn de meest genoemde bezwaren om niet te overwegen met een e-bike naar het werk te gaan. De hoge aanschafwaarde is vooralsnog de grootste hobbel om een e-bike te kopen voor woon-werk, gevolgd door een gebrek aan financiële tegemoetkoming en positieve prikkels van de werkgever om vaker de auto een of meerdere dagen per week te laten staan en de (elektrische) fiets naar het werk te pakken.
Troef werkgevers: leasefiets van de zaak
Werkgevers hebben, zo lijkt het wel, de belangrijkste troef in handen om werknemers op een e-bike te krijgen. 58% van de ondervraagden geeft aan positief te staan tegenover het e-biken naar het werk als de aanschafkosten en andere belemmeringen geen rol meer spelen.
Louwers: “Met de nieuwe bijtellingsregeling ‘fiets van de zaak’, per 1 januari 2020 in aantocht, lijkt de weg naar een leasefiets van de zaak een unieke kaart die werkgevers richting medewerkers kunnen inzetten om hen zo financieel tegemoet te komen en een aantrekkelijke vorm van mobiliteit te bieden. Werkgevers geven op die wijze ook gehoor aan de oproep van het kabinet Rutte III om maatregelen te treffen om hun medewerkers structureel uit de auto te halen en meer fietskilometers te laten afleggen.”
Meer fietskilometers en Rutte III
Het kabinet Rutte III meldde in 2018 via de zogenoemde ‘Fietsbrief’, afkomstig van staatssecretaris Stientje van Velthoven (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat; onder meer belast met milieu, openbaar vervoer en spoor en fietsbeleid) de komende kabinetsperiode 100 miljoen euro vrij te gaan maken voor de aanleg van speciale stallingen en faciliteiten voor elektrische (bak)fietsen (€76M) op strategische plaatsen zoals NS stations, en de aanleg van speciale fietspaden voor e-bikes (€24M). Gericht op minder files, minder CO2-uitstoot en minder fijnstof, is het doel van de huidige regering nog voor 2021 zo’n 200.000 forensen structureel uit de file te halen en 3 miljard extra fietskilometers te genereren.
Tegen deze achtergrond en gesteund door een extra financiële prikkel vanuit het ministerie van Financiën wanneer per 1 januari 2020 de nieuwe bijtellingsregeling ‘fiets van de zaak’ van 7% van kracht wordt, kunnen werkgevers een belangrijke rol vervullen om medewerkers te motiveren op de fiets te springen.
“Hoewel in die bewuste Fietsbrief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gesteld wordt dat werkgevers maatregelen moeten treffen om medewerkers op de fiets te krijgen, leert navraag bij de staatssecretaris dat het ministerie nog geen speciale voorlichtingscampagnes of gerichte communicatie op de rol heeft staan om werkgevers bekender te maken met de nieuwe bijtellingsregeling van 7%. Vandaar dat wij aan de andere kant druk bezig zijn, samen met de grote autoleasemaatschappijen in Nederland, een alles omvattende leasepropositie vorm te geven en zo het bedrijfsleven en fleetmanagers in het bijzonder, te motiveren de e-bike onderdeel te laten zijn van hun mobiliteitsplannen anno 2020”, zo stelt Louwers.
Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA)
Los van de harde doelstellingen die het kabinet zich heeft gesteld met nog amper twee jaar te gaan in de huidige regeerperiode, bestaat er geen bruikbare MKBA voor de e-bike. De bestaande MKBA uit 2012, met update in 2017, vergelijkt enkel traditionele, dus niet-elektrische fietsen, met andere vormen van vervoer. Mogelijke effecten van de elektrische fiets worden hierin niet behandeld. De update uit 2017 stelt dat er meer onderzoek nodig is “om de effecten van het gebruik van een elektrische fiets te waarderen, onder andere het effect op de fysieke activiteit van de berijder, switchgedrag tussen diverse transportmodaliteiten (modal shift), reistijd en gebruikers- en reismotieven.”
Volgens de topman van IBG heeft het bedrijf onder meer om die reden de e-bike Commuting Monitor geïnitieerd. De inzichten die nu al zijn opgedaan geven een interessante kijk op bovengenoemde punten zoals: modal shift, reistijd en reismotieven. Toch moeten er nog steeds keiharde berekeningen komen over hoe hoog de effectieve reductie in CO2-uitstoot is die e-bike commuters realiseren en hoe de Nederlandse congestieproblematiek zich ontwikkelt als de e-bike verwordt tot een serieus alternatief voor de auto of het OV naar het werk.
“Ik ben van mening dat de maatschappelijke effecten in combinatie met berekeningen van CO2-reductie het klimaatdebat goed zullen doen en voor iedereen duidelijk wordt dat de e-bike voor woon-werk laaghangend fruit is waar niemand, noch de overheid, noch werkgevers, noch consumenten omheen kunnen. We zien in dat perspectief nog weinig aandacht in het klimaatakkoord voor elektrische fietsen. De nieuwe bijtellingsregeling is een goede eerste stap, maar de hoogte ervan, 7% is nog altijd bijna tweemaal zoveel als de 4% die nu geldt voor volledige EV auto’s. In België is die zelfs nul procent. En we zien wat daar de effecten van zijn. Het forenzen op e-bike is in geen enkel land zo populair. Ik ben daarnaast benieuwd hoeveel geld het kabinet na deze regeerperiode zal vrijmaken voor investeringen in bijbehorende fietsinfrastructuur zoals fietspaden en oplaadfaciliteiten. Wij hopen oprecht dat de inzichten uit de e-bike Commuting Monitor de komende jaren deze belangrijke discussies en alle besluitvorming daaromtrent op positieve wijze zullen voeden.”
Lees ook ‘LeasePlan zet met International Bike Group vol in op e-bike leasemarkt’